XX-wieczny kwartet smyczkowy w twórczości kompozytorów polskich – przemiany, nurty, idee

Ewa Kowalska-Zając
Łódź 2005
objętość: 244 strony
cena: 30 zł

ZAWARTOŚĆ

Wstęp

I. Z historii gatunku

1. Kwartet smyczkowy w twórczości kompozytorów polskich XVIII i XIX wieku
2. Uwarunkowania historyczne XX-wiecznej twórczości kwartetowej kompozytorów polskich

II. XX-wieczne kwartety smyczkowe kompozytorów polskich wobec gatunkowej tradycji

1. Fundament tradycji gatunku
2. Kontynuacja – neoromantyczne wybrzmiewanie
3. Modyfikacja
3.1. Modernizm początku XX wieku
3.2. Neoklasycyzm, postawa klasycyzująca
3.2.1. Heterogeniczność środków kompozytorskich
3.2.2. Rola ekspresji
3.2.3. Budowa formalna – architektonika
3.2.4. Faktura polifoniczna
3.2.5. Dodekafonia
3.2.6. Zapowiedź sonoryzmu
4. Negacja – czas awangardy II połowy XX wieku
4.1. Zakres materiałowy
4.1.1. Dwunastodźwiękowość w ujęciu systemowym
4.1.2. Sonorystyka
4.2. Zakres faktury
4.2.1. Mikrotonowość i serializm
4.2.2. Unizm
4.3. Zakres formy
4.3.1. Aleatoryzm
4.3.2. Forma mobilna
5. Akceptacja – ponowoczesność
5.1. Synteza w zakresie estetyki
5.2. Synteza w zakresie materiału
5.3. Synteza w zakresie formy
6. XX-wieczne kwartety smyczkowe kompozytorów polskich w ujęciu syntetycznym

III. Idea kwartetu w twórczości kompozytorów polskich XX wieku

1. Kwartet jako rozmowa
2. Kwartet jako epitafium
3. Kwartet jako przesłanie
4. Kwartet jako zabawa – „gra”
5. Kwartet jako... kwartet

Zakończenie
Aneksy
1. Lista kwartetów smyczkowych skomponowanych w latach 1901-2000 (alfabetycznie)
2. Lista kwartetów smyczkowych skomponowanych w latach 1901-2000 (chronologicznie)
Bibliografia
Spis przykładów
Indeks nazwisk
Summary

FRAGMENT WSTĘPU

[...] Od przełomu wieków upłynęło zaledwie kilka lat, jednak już z tej perspektywy minione stulecie jawi nam się jako okres niezwykłego wręcz zróżnicowania stylistycznego, wielości kompozytorskich technik i rozwiązań formalnych. Jest to okres, w którym procesy zachodzące w sztuce, w tym również i w muzyce, nabierają szczególnego przyspieszenia, rozwijają się wielotorowo i z nieobserwowaną do początku XX wieku dynamiką. Intencją autorki było ukazanie w niniejszej pracy tych procesów przez pryzmat szczególnego wycinka polskiej twórczości kompozytorskiej, jakim jest gatunek kwartetu smyczkowego. Szczególnego, bo – jak pisze Paul Griffiths – jedynie w przypadku kwartetu smyczkowego mamy do czynienia zarówno z wykonawczym medium, jak i gatunkiem czy formą. Szczególnego również, bo niezwykle intensywnie związanego z gatunkową konwencją, przez co może on być postrzegany jako „bastion tradycji”, co wyraźnie widać w twórczości kwartetowej kompozytorów polskich I połowy XX wieku. Szczególnego wreszcie, bo jak żaden inny charakteryzuje się „intymnością przekazu”, dzięki czemu staje się miejscem na refleksję, modlitewne skupienie, a także radosną afirmację życia. [...]

Ewa Kowalska-Zając