Irena Santor

IRENA SANTOR (z domu Wiśniewska) urodziła się 9 grudnia 1934 roku w Papowie Biskupim na Pomorzu. Swoją karierę zawodową rozpoczęła w 1951 roku w Państwowym Zespole Ludowym Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Z czasów mazowszańskich pochodzi Jej pierwszy wielki przebój Ej, przeleciał ptaszek. Po opuszczeniu „Mazowsza”, w 1959 roku dokonała pierwszych nagrań i zadebiutowała jako solistka na estradzie. Twórcami Jej pierwszych sukcesów zawodowych byli Stefan Rachoń i Władysław Szpilman, a nauczycielami Barbara Fijewska (aktorka), Wiktor Milewski (akompaniator) i Wanda Wermińska (śpiewaczka operowa).
 
Pierwsze wielkie sukcesy to udział w festiwalu sopockim w 1961 roku i zdobyte tam nagrody dla piosenek Embarras i Walczyk na cztery ręce oraz nagroda za interpretację tych piosenek. Potwierdzeniem Jej kunsztu estradowego było wykonanie na festiwalach w Opolu (I nagroda) i w Sopocie (III nagroda) w 1966 roku piosenki Powrócisz tu.
 
Kolejne lata to nieprzerwane pasmo sukcesów, wiele występów, nagrań radiowych, płytowych i telewizyjnych. Irena Santor próbowała swoich sił w kabarecie (U Kierdziołka, Wagabunda), w teatrze (Ateneum, Syrena), w teatrze TV (Loterya do muzyki S. Moniuszki), w filmie (Przygoda z piosenką). Zrealizowała wiele recitali telewizyjnych i programów radiowych. Jest współautorką cyklu „Irena Santor w Muzycznej Jedynce”, w którym zaprezentowała 46 interesujących felietonów dotyczących wydarzeń muzycznych i przedstawiających sylwetki twórców kultury (1994-1998).

Oprócz nagrań piosenek estradowych, Irena Santor może się poszczycić nagraniem wielu innych utworów i płyt, które potwierdzały Jej umiejętności i wszechstronność (Przeboje pana Stanisława – pieśni Moniuszki, Baśnie Andersena w piosence – piosenki dla dzieci, Malowanki polskie – cykl utworów L. Kaszyckiego i J. Zalewskiego, cykl piosenek dla dzieci W. Rudzińskiego i S. Karaszewskiego).

Artystka postanowiła zakończyć swoją karierę zawodową związaną z występami na estradzie w 1991 roku. Zdecydowała zająć się pracą charytatywną i społeczną. Oddała się pracy społecznej na rzecz Stowarzyszenia Polskich Artystów i Wykonawców Muzyki Rozrywkowej, którego od 1994 roku, przez prawie 10 lat, była przewodniczącą. Artystka zaangażowała się także w prace Polskiej Unii Onkologii. Ważną częścią działalności społecznej i charytatywnej stała się współpraca z fundacjami Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier” i Anny Dymnej „Mimo wszystko”. Od 2005 roku Irena Santor jest opiekunem artystycznym Festiwalu Piosenki Zaczarowanej im. Marka Grechuty.

W 2009 roku, ku radości publiczności, która nigdy nie pogodziła się z odejściem Artystki z estrady, Irena Santor wznowiła swoje koncerty, występując od czasu do czasu w różnych miastach Polski. Rok 2009 zakończyła wielkim urodzinowo-jubileuszowym koncertem, wieńczącym 50 lat Jej pracy artystycznej, który odbył się w Sali Kongresowej.

Ważnym wydarzeniem roku 2010 było nagranie i wydanie płyty z nowymi piosenkami, zatytułowanej Kręci mnie ten świat. Na płycie znalazły się teksty m.in. Wojciecha Młynarskiego, Jana Wołka, Jacka Cygana, Agnieszki Osieckiej, do muzyki m.in. Seweryna Krajewskiego, Stanisława Soyki, Czesława Majewskiego, Zbigniewa Wodeckiego, Piotra Rubika.

W 2013 roku ukazał się, nakładem Reader`s Digest, Pamiętnik składający się z książki i 3 płyt CD z piosenkami z różnych lat. Polskie Radio wydało również interesujący album z nagraniami kilkudziesięciu piosenek z lat 60. i 70. pochodzących z popularnego programu radiowego Podwieczorek przy mikrofonie. 3-płytowy album CD nosi tytuł Delicje z Podwieczorków przy mikrofonie. Interesującym doświadczeniem dla Ireny Santor był udział w nagraniu płyty Wasowski Odnaleziony. Ktoś zbudził mnie, na której dzięki współczesnej technice mogła zaśpiewać w duecie z Jerzym Wasowskim. W 2014 roku Artystka wydała dwie płyty: Zamyślenia oraz Punkt widzenia – tę ostatnią wydało Polskie Radio z okazji 80. urodzin Artystki.

Irena Santor jest laureatką wielu nagród, wyróżnień i odznaczeń. Do najważniejszych należą: Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1970, 1999), Złota Honorowa Odznaka Legionu Kanadyjskiego (1973), Srebrny Krzyż Zasługi (1974), Złoty Krzyż Zasługi (1976), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1985), tytuł „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1989), Viktor 1992, Prometeusz 1994, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1998), Bursztynowy Słowik za całokształt twórczości (2002), Złoty Fryderyk (2007), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007), Order Uśmiechu (2008), Artysta Bez Granic (2009), Gwiazda w Alei Gwiazd Polskiej Piosenki w Opolu (2010), Diamentowy Mikrofon Polskiego Radia (2013), Medal św. Brata Alberta za wspieranie i promowanie twórczości muzycznej osób niepełnosprawnych (za 2013 rok).

Ponadto ma w swoim dorobku wiele nagród festiwalowych, zwycięstwa w plebiscytach radiowych, telewizyjnych, prasowych, szereg Złotych Płyt. Jest honorową obywatelką Polanicy-Zdroju (2002), Solca Kujawskiego (2005), Warszawy (2013), Gminy Papowo Biskupie (2014) i Piechowic (2015). W uznaniu wybitnych dokonań dla promocji polskiej kultury otrzymała m.in. Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi w propagowaniu polskiej kultury za granicą, nagrodę w plebiscycie Polonijnych Biur Podróży, kilkakrotnie tytuł „Piosenkarki Roku” przyznany przez amerykańską Polonię i – w ostatnim czasie – nagrodę TVP Polonia za zasługi dla Polski i Polaków poza granicami kraju.