Symfonia w XVIII–wiecznej Polsce. Teoria, repertuar i cechy stylistyczne

Beata Stróżyńska
Łódź 2015
ISBN: 978-83-60929-47-6
objętość: 587 stron
cena: 40 zł

Sfinansowano ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

ZAWARTOŚĆ

Wstęp

1. Miejsce symfonii w europejskiej myśli estetycznej i praktyce kompozytorskiej XVIII wieku
   1.1. Przemiany estetyczne i filozoficzne w kulturze europejskiej XVIII wieku a znaczenie muzyki instrumentalnej
   1.2. Symfonia w ujęciu xviii -wiecznej teorii muzyki
   1.3. Cechy gatunkowe symfonii w twórczości europejskiej
2. Symfonia w XVIII-wiecznej Polsce jako przedmiot refleksji badawczej
   2.1. Sytuacja polityczno-społeczna i kulturalna Rzeczypospolitej w XVIII stuleciu
   2.2. Poglądy na symfonię w dawniejszym polskim piśmiennictwie muzycznym
   2.3. Badania symfonii w XVIII-wiecznej Polsce podejmowane po II wojnie światowej
   2.4. Problemy badawcze, metodologiczne i terminologiczne
3. Repertuar symfonii w XVIII-wiecznej Polsce
   3.1. Źródła i zabytki
   3.2. Twórcy symfonii
4. Symfonia w kulturze muzycznej XVIII-wiecznej Polski
   4.1. Symfonia w środowisku dworskim
   4.2. Symfonia w kontekście kościelnym
   4.3. Symfonia w życiu kulturalnym miast
5. Symfonia kameralna – typ orkiestrowej muzyki koncertowej w XVIII-wiecznej Polsce
   5.1. Cykl symfoniczny
   5.2. Układy formalne poszczególnych ogniw symfonii
   5.3. Instrumentarium i typy faktury instrumentalnej
   5.4. Rola elementów ludowych i narodowych
   5.5. Symfonia kameralna – podsumowanie
6. Symfonia kościelna – lokalny typ liturgicznej muzyki instrumentalnej
   6.1. Kształt utworu i budowa formalna
   6.2. Instrumentarium i faktura instrumentalna
   6.3. Charakterystyczne rozwiązania dźwiękowe i stylistyczne
   6.4. Kompozycje pro processione jako symfonie kościelne
   6.5. Inne utwory w typie symfonii kościelnej

Zakończenie
Bibliografia
Summary

Fragment wstępu:

Teoria, repertuar i cechy stylistyczne symfonii w XVIII-wiecznej Polsce to temat, w ramach którego mieszczą się różne zakresy badawcze, w tym także owa „zaniedbana” historia rodzimej symfonii owego stulecia. Rozprawa obejmuje jednak znacznie szersze spektrum zagadnień, nie ogranicza się do części analitycznej, w której są badane zabytki rodzimej symfoniki z omawianego okresu. W części teoretycznej na podstawie analizy zasobów polskich archiwów oraz ówczesnych wzmianek prasowych została podjęta próba ukazania miejsca i roli tego gatunku na tle życia muzycznego kraju. Celem pracy jest przedstawienie zjawisk, występujących na ziemiach Rzeczypospolitej, w szerokim kontekście europejskim, z uwzględnieniem ówczesnej problematyki filozoficzno-estetycznej oraz teoretyczno-muzycznej.
Punktem wyjścia do wyznaczenia zakresu badań było zdefi niowanie, jakie utwory w świetle ówczesnego piśmiennictwa muzycznego spełniają kryteria gatunkowo-stylistyczne i mogą być zaliczone do grupy symfonii, a także jakie istniały wewnętrzne podziały w ramach tego gatunku. Ścisłe rozgraniczenie poszczególnych rodzajów symfonii na podstawie XVIII-wiecznych traktatów okazało się tak bardzo owocne, iż stało się jednocześnie punktem wyjścia do sformułowania głównej tezy tej pracy o dwutorowym rozwoju rodzimej symfonii; było ono też pomocne w dookreśleniu głównego problemu badawczego, wyznaczając kierunki poszukiwań materiałów źródłowych. Ustalenie możliwie precyzyjnych kryteriów w świetle teorii XVIII-wiecznych stanowiło element niezbędny do przedstawienia ówczesnej praktyki kompozytorskiej oraz wykonawczej. Zasadne wydawało się też omówienie na wstępie cech stylistyczno-gatunkowych konkretnych utworów, to znaczy symfonii, tworzonych w tym czasie w wiodących europejskich centrach muzycznych. Już z pierwszych badań prowadzonych nad zasobami polskich archiwów wynikało jednoznacznie, iż rodzime utwory powstawały przede wszystkim pod przemożnym wpływem ośrodków niemieckojęzycznych, stąd podstawą do rozważań teoretycznych na temat tego gatunku stało się w dużej mierze piśmiennictwo z tych obszarów.